Onderzoek PET-CT PSMA-scan met gallium-68 of fluor-18

Voorbereiding

Eten, drinken en medicijngebruik

U hoeft niet nuchter te zijn ter voorbereiding op dit onderzoek. Als u medicijnen gebruikt, kunt u deze innemen op de gebruikelijke manier.

Soms krijgt u voor het onderzoek een jodiumhoudend contrastmiddel toegediend via een infuus in een bloedvat. Het contrastmiddel wordt later door de nieren weer uitgescheiden. Een zeldzame bijwerking van dit contrastmiddel is het optreden van nierschade. Het risico op het ontstaan van nierschade is vooral aanwezig bij patiënten met reeds verminderde nierfunctie en bij mensen die weinig drinken. Door goed te drinken voor en na het onderzoek met dit contrastmiddel kan deze nierschade voorkomen worden. We hoeven dit contrastmiddel niet altijd te gebruiken.

Het advies is om goed te drinken, bij voorkeur 2 liter per dag, en voldoende zout te gebruiken (eventueel door het drinken van een extra kop bouillon).
Dit moet u doen op de dag voorafgaand aan de dag van het onderzoek en u moet dit doen in de 24 uur ná het onderzoek.
Op de dag van het onderzoek krijgt u van ons een halve liter water te drinken voordat we met het onderzoek starten.
Indien u een vochtbeperking heeft dan moet u contact op te nemen met uw behandelend arts.
Indien vlak vóór het onderzoek met dit contrastmiddel verandering in uw gezondheidstoestand ontstaat waarbij u veel vocht verliest door bijvoorbeeld ernstige diarree, braken, of hoge koorts moet u contact opnemen met uw behandelend arts of met de afdeling radiologie en nucleaire geneeskunde.
Voor het onderzoek verzoeken we u om vooraf deze controlelijst af te drukken, in te vullen en deze mee te nemen naar uw afspraak. Heeft u geen printer, bekijkt u dan toch de vragen. Het kan zijn dat u ons vooraf moet bellen of dat u niet zelf deel kunt nemen aan het verkeer na het onderzoek.

Claustrofobie (angst in kleine ruimten)

Als u (veel) last heeft van claustrofobie, kunt u dit bij aanvang van het onderzoek melden aan de MBB’er (Medisch Beeldvormings- en Bestralingsdeskundige). Zo nodig kan de nucleair geneeskundige (arts met het specialisme nucleaire geneeskunde) u een rustgevend medicijn geven. U moet in dat geval rekening houden met een vermindering van uw reactievermogen voor de eerste 24 uur. U mag daarom, onder andere, de eerste 24 uur geen autorijden en zult dus vervoer terug moeten regelen.

Kleding en sieraden

Vaak is het noodzakelijk om kleding en/of sieraden/piercings uit te doen/af te doen, voordat de werkelijke scan begint. Sieraden kunt u beter thuis laten.

Mogelijke annulering van het onderzoek

• Voor de uitvoering van dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van een radioactieve stof. Dit product moet aan strenge eisen voldoen, voordat het mag worden gebruikt. Helaas kan het voorkomen dat de radioactieve stof wordt afgekeurd. Het onderzoek moet dan worden afgezegd. Omdat dit op het laatste moment pas bekend is, kan het zijn dat u al onderweg bent of zelfs al in het ziekenhuis aanwezig bent. We vragen hiervoor uw begrip.
• De radioactieve stof is maar kort werkzaam. Mocht er onverwacht oponthoud zijn of u komt zelf te laat voor uw afspraak, kan dat betekenen dat het onderzoek moet worden afgezegd. We vragen hiervoor uw begrip.

In deze gevallen maken we een nieuwe afspraak met u.

Begeleiding

• Begeleiding mag helaas niet bij het onderzoek aanwezig zijn.
• Op de afdeling Nucleaire Geneeskunde wordt bij bijna elk onderzoek een radioactieve stof aan patiënten toegediend. Een radioactieve stof zendt straling uit en patiënten die al een radioactieve stof toegediend hebben gekregen zitten ook in de wachtkamer. We vragen u daarom om geen kinderen en/of zwangere vrouwen als begeleiding mee te nemen. Ook niet wanneer ze alleen in de wachtkamer verblijven. Op deze manier ontvangen zij geen onnodige straling.

Handicap

Als u een handicap heeft, verzoeken we u vooraf contact op te nemen met de afdeling Nucleaire Geneeskunde. We kijken dan samen met u hoe het onderzoek door kan gaan en of we meer tijd moeten reserveren.
 

Het onderzoek

Radioactieve stof

De radioactieve stof die we gebruiken, is gallium-68 of fluor-18. Deze radioactieve stof wordt gebonden aan het eiwit PSMA (Prostaat Specifiek Membraan Antigen), dat in hoge mate aanwezig is in prostaatkankercellen. Door de toediening van de radioactieve stof kunnen we prostaatkankercellen specifiek in beeld brengen. Vanwege de minimale hoeveelheid die we gebruiken, levert dit geen direct gevaar op voor uw gezondheid.

Verloop van het onderzoek

Via een infuus, dat we bij u inbrengen, dienen we een radioactieve stof toe. De inwerktijd is afhankelijk van de gebruikte radioactieve stof. Bij gebruik van de radioactieve stof gallium-68 is dit ongeveer 1 uur. Bij gebruik van de radioactieve stof fluor-18 is de inwerktijd ongeveer 2 uur. Tijdens deze inwerktijd verblijft u zo veel mogelijk in een aparte wachtruimte en is enige beweging en gebruik van het toilet toegestaan. In de afspraakbrief ziet u de voor u geldende (wacht)tijden. Voor het maken van de PET-CT vragen we u eerst naar het toilet te gaan.
Tijdens het onderzoek ligt u op een scanbed. Het is belangrijk dat u goed stil ligt tijdens het onderzoek. U zult in stappen door de opening van de camera schuiven. De camera is aan het hoofd- en voeteneind open en maakt geen hard geluid.
We beginnen met een overzichtscan, waarop alles gepland wordt. Daarna maken we een CT-scan, welke gevolgd wordt door een PET-scan van hetzelfde gebied. Daarna wordt eventueel op verzoek van uw arts nog een gedetailleerde CT met of zonder toediening van contrastmiddel verricht. Dit alles bij elkaar duurt ongeveer 30 tot 45 minuten.

Bijwerkingen

• Het is door het plasmiddel mogelijk dat u de rest van de dag vaker naar het toilet moet dan u gewend bent.
• Als u een rustgevend medicijn heeft ingenomen wegens claustrofobie, kan dit uw reactievermogen beïnvloeden. U mag daarom, onder andere, 24 uur na de inname niet autorijden (en zult dan dus vervoer terug moeten regelen). 
• Als bij u een CT met contrastmiddel wordt uitgevoerd, kunt u een allergische reactie krijgen op het contrastmiddel. We stellen vooraf vragen aan u om te beoordelen of u een verhoogde kans heeft op deze reacties. Voorbeelden van reacties zijn: huidreactie, galbultjes, overgeven of benauwdheid. Als deze reacties niet opgemerkt worden door de MBB'er is het belangrijk dat u dit direct meldt.
• Er zijn verder geen bijwerkingen bekend voor deze radioactieve stof.
• Wanneer u een contrast CT ondergaat, kunt u tijdens het toedienen van het contrastmiddel een vreemde smaak in uw mond ervaren en/of een warm gevoel in uw keel en/of onderbuik ervaren. Dit is normaal en in de meeste gevallen trekken deze bijwerkingen snel weg.

Na het onderzoek

We verzoeken u tot 2 uur na het onderzoek afstand te houden tot kinderen en/of zwangere vrouwen.

We raden u aan om na het afronden van het onderzoek de rest van de dag extra goed te drinken. Op deze manier raakt u de radioactieve stof sneller kwijt uit uw lichaam. Wanneer u een contrast-CT heeft ondergaan, is het ook goed extra te drinken omdat het contrastmiddel vocht aan het lichaam onttrekt. 3-4 glazen water extra is voldoende.

Resultaten

De nucleair geneeskundige beoordeelt de opnamen op een later tijdstip (eventueel samen met de radioloog) en maakt een verslag van het onderzoek. Uw behandelend arts bespreekt de uitslag met u.

Mogelijke annulering van het onderzoek

De radioactieve stof moet aan strenge eisen voldoen. Helaas kan het voorkomen dat een eindproduct wordt afgekeurd. Als dat gebeurt, moeten we de afspraak annuleren en een nieuwe afspraak inplannen. Dit is echter pas op het laatste moment bekend; het is mogelijk dat u al onderweg of zelfs al in het ziekenhuis aanwezig bent.
Ook als er onverwacht oponthoud is tijdens de dag of als u ruim te laat komt voor uw afspraak, kan dit betekenen dat we het onderzoek moeten annuleren. Het is mogelijk dat er dan niet meer genoeg radioactieve stof aanwezig is voor uw onderzoek. In dat geval kunnen we het onderzoek niet goed beoordelen.

Als dit het geval is, vragen we uw begrip hiervoor. We zullen dan een nieuwe afspraak met u inplannen.
 

Afspraak maken of verzetten

Uw behandelend arts vraagt uw onderzoek of behandeling bij ons aan. U ontvangt van ons een oproep.
Moet uw onderzoek of behandeling binnen 15 weken plaatsvinden, dan ontvangt u de oproep zo snel mogelijk.
Heeft u met uw arts afgesproken dat het (controle-)onderzoek pas over een paar maanden gaat plaatsvinden, dan ontvangt u de oproep ongeveer 15 weken voor het onderzoek, niet eerder.

Het is belangrijk dat u op tijd aanwezig bent, omdat anders het onderzoek niet kan doorgaan. Als u op de afgesproken tijd verhinderd bent, neem dan zo snel mogelijk contact met ons op. Belt u dan tijdens kantooruren van 8.30-17.00 uur met de afdeling Nucleaire Geneeskunde telefoonnummer (024) 361 45 10. We maken dan, als dat mogelijk is, meteen een nieuwe afspraak.

Afspraak verzetten

De radioactieve stof wordt speciaal voor u gemaakt en is kostbaar en zeer kort houdbaar. Mocht het zijn dat u uw afspraak niet na kunt komen, informeer de afdeling Nucleaire Geneeskunde zo snel mogelijk van tevoren (het liefst minimaal 2 werkdagen van tevoren). Er kan een nieuwe afspraak met u worden gemaakt.