Borstkanker mamma­carcinoom

Wat is borstkanker?

Borstkanker is een kwaadaardig gezwel in de borst en kan op elke plek in de borst ontstaan. Het is net als andere soorten kanker een ziekte van lichaamscellen. Gezonde lichaamscellen groeien regelmatig door celdeling. Deze groei is nodig om beschadigde en verouderde weefsels te vervangen. Bij kanker gaat er iets mis bij de celdeling. Er vindt een extreme celgroei plaats. Hierbij gaan één of meer cellen zich anders gedragen dan de omliggende cellen. Het lichaam kan een deel van deze ongezonde cellen zelf opruimen. Maar het andere deel is het lichaam te slim af waardoor deze cellen zich toch kunnen delen en er een tumor (gezwel) ontstaat.

Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker onder vrouwen. In Nederland krijgt 1 op de 7 vrouwen borstkanker. Per jaar komen er ongeveer 15.000 vrouwen met borstkanker bij. Ook mannen kunnen borstkanker krijgen. Per jaar krijgen ongeveer 150 mannen in Nederland borstkanker. 

Om de kans op vroege ontdekking van borstkanker bij vrouwen te vergroten worden vrouwen tussen 50 tot en met 75 jaar in Nederland elke twee jaar uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek borstkanker.

• Soorten borstkanker

  Er zijn verschillende soorten borstkanker. Deze soorten kunnen we op verschillende manieren behandelen.

  Invasief carcinoom NST
  De meest voorkomende vorm van borstkanker is invasief carcinoom NST. NST staat voor Niet-Specifiek-Type. Het is de nieuwe naam voor het soort borstkanker dat eerder invasief ductaal carcinoom (IDC) heette. 

  Invasief lobulair carcinoom
  Een andere vorm van borstkanker is invasief lobulair carcinoom (ILC). Deze soort gaat uit van de klierkwabjes, de lobuli. Ongeveer 10% van alle soorten van borstkanker is een invasief lobulair carcinoom. ILC groeit vaak meer verspreid door de borst en is mogelijk minder goed zichtbaar op mammografie en echografie. De tumor kan daardoor soms groter zijn dan we in eerste instantie konden zien. Bij diagnose is daarom een MRI-scan van de borsten wenselijk.

  Beide soorten dringen het omliggende weefsel binnen en kunnen uitzaaien naar andere organen. Er bestaan ook andere vormen van (voorstadium) borstkanker die veel minder vaak voorkomen bijvoorbeeld de ziekte van Paget (voorstadium borstkanker van de tepel) en tubulaircarcinoom.

  Voorstadium 
  Bij sommige vrouwen zijn er afwijkende cellen in de borst waaruit zich borstkanker kan ontwikkelen, maar dat hoeft niet het zo te zijn. Dit noemen we een voorstadium van borstkanker, een voorloper. De naam hiervoor is ductaal carcinoma in situ of DCIS. Deze vorm kan niet uitzaaien, maar het is wel mogelijk dat deze tumorcellen uitgroeien tot borstkanker. Bij DCIS is meestal een operatie nodig. Een borstsparende operatie wordt meestal aangevuld met bestraling (radiotherapie). DCIS is meestal niet te voelen in de borst. Het wordt vaak ontdekt met een röntgenfoto van de borst (mammografie), bijvoorbeeld bij het bevolkingsonderzoek naar borstkanker.

  Het verschil tussen DCIS en borstkanker is dat borstkanker de omringende weefsels ingroeit en kan uitzaaien. Uitzaaien betekent dat kankercellen losraken en zich via bloedvaten en/of lymfevaten door het lichaam verspreiden. DCIS groeit niet in de omringende weefsels in en kan ook niet uitzaaien.  

• Tumorkenmerken

  De grootte van de tumor is belangrijk om het stadium van de ziekte te bepalen. Het stadium geeft aan hoever de ziekte zich in het lichaam heeft uitgebreid. Bij borstkanker zijn er 4 stadia:

  • Stadium I: de tumor is kleiner dan 2 centimeter. En er zijn geen uitzaaiingen in de lymfeklieren in de oksel.
  • Stadium II: de tumor is tussen de 2 en 5 centimeter. En er zijn eventueel uitzaaiingen in de lymfeklieren in de oksel. Maar verder zijn er geen uitzaaiingen.
  • Stadium III: – De tumor is groter dan 5 centimeter. Er zijn eventueel uitzaaiingen in de lymfeklieren in de oksel. De tumor valt ook in stadium 3 als hij kleiner is dan 5 centimeter, maar door de huid van de borst naar buiten komt. Of als hij vastzit aan de wand van de borst. In beide gevallen is de kans groot dat er ook uitzaaiingen in andere delen van het lichaam zijn.
  • Stadium IV: Er zijn uitzaaiingen op andere plekken in het lichaam.

  Kwaadaardige cellen 
  Bij het vaststellen van de tumorgradering wordt gekeken hoe kwaadaardig de cellen zijn.

  • Graad 1: de kankercellen lijken voor een groot deel op gezonde cellen. De kankercellen groeien meestal langzaam. Graad 1 heet ook wel laaggradig.
  • Graad 2: de kankercellen lijken steeds minder goed op gezonde cellen. De kankercellen groeien meestal sneller dan normale cellen en plakken snel aan elkaar. Graad 2 heet ook wel intermediair.
  • Graad 3: de kankercellen lijken bijna niet meer op gezonde cellen. De kankercellen groeien bijna altijd veel sneller dan normale cellen. Graad 3 heet ook wel hooggradig.

  Hormoongevoeligheid
  Borstkanker kan hormoongevoelig of hormoonongevoelig zijn. 

  • Hormoongevoelig: Hormoongevoelig betekent dat hormonen de tumor kunnen aanmoedigen om te groeien en te delen. Dit heet hormoonreceptor-positieve borstkanker. De hormonen binden zich dan aan receptoren op de kankercel. Receptoren zijn eiwitten. 
  • Hormoonongevoelig: Hebben de kankercellen geen hormoonreceptoren, dan heeft u een hormoonongevoelige borstkanker. De tumor groeit dan niet onder invloed van hormonen. Het is belangrijk om te weten welke vorm u heeft. Anti-hormoontherapie werkt alleen bij hormoongevoelige borstkanker.

  HER2 Eiwit 
  Borstkanker kan HER2-positief of HER2-negatief zijn. HER2 is een eiwit dat de groei van de tumor stimuleert. Een HER2-positieve tumor betekent dat er extra veel HER2-eiwit op de tumor aanwezig is. HER2-positieve borstkanker kan behandeld worden met doelgerichte therapie.

  Triple negatief
  Bij triple negatieve borstkanker ontbreekt het eiwit HER2. Daarnaast zijn ook de hormoonreceptoren voor de hormonen oestrogeen en progesteron afwezig. Doordat dit alle 3 ontbreekt, spreekt men van triple negatieve borstkanker: 3 keer negatief. 

  Triple negatieve borstkanker komt voor bij 15 - 20% van alle borstkankerpatiënten. Het komt gemiddeld vaker voor bij jongere vrouwen. Van alle vrouwen met een triple negatieve borstkanker heeft 20 - 30% een erfelijke aanleg voor borstkanker.

• Uitzaaiingen

  Uitzaaiingen zijn kwaadaardige gezwellen die kunnen ontstaan vanuit de bestaande borstkanker. Ze zitten alleen op een andere plaats dan waar de kanker begon. Een uitzaaiing is dus geen nieuwe soort kanker. Een ander woord voor uitzaaiingen is metastasen. 

  Bij borstkanker speelt het lymfestelsel een grote rol. Lymfevaten en lymfeklieren (het lymfestelsel) maken deel uit van het afweersysteem. Ook in de borst zitten lymfevaten. Door de lymfevaten loopt een kleurloze vloeistof. Dit heet lymfe. In de lymfe worden afvalstoffen uit het lichaam opgenomen en vervoerd naar de lymfeklieren. Deze klieren maken ziekteverwekkers in het lymfe onschadelijk, waarna de lymfe weer terechtkomt in de bloedbaan.

  De lymfeklieren kunnen kankercellen tegenhouden. Maar deze losse kankercellen kunnen ook uitgroeien tot een uitzaaiing in de lymfeklieren, veelal de lymfeklieren in de oksel. Soms schieten de cellen los en worden ze meegevoerd naar de bloedbaan. Op die manier kunnen uitzaaiingen ontstaan op andere plekken in uw lichaam (bijvoorbeeld longen, botten en lever).