Behandeling Hartfalenpace­maker

Wat merkt u na het implanteren van een pacemaker?

Het effect van de behandeling verschilt van patiënt tot patiënt en is vooraf niet precies te voorspellen. 7 van de 10 patiënten merken verbetering van hun hartfalenklachten na de implantatie. Ze voelen zich minder moe, hebben meer energie en zijn minder kortademig. Ook als u weinig verschil merkt, zorgt de pacemaker er toch voor dat de hartkamers beter samenwerken.

U kunt direct na de implantatie verbetering merken, maar ook pas na enkele maanden. Voelt u verbetering? Bouw dan uw spierconditie rustig op, vermijd piekbelastingen en wissel activiteit en rust af. Zorg dat u oud u daarnaast gezond leeft: eet gezonde voeding, weinig zout, weinig alcohol en rook niet.
 

Medicijnen

Door de verbeterde pompkracht heeft u misschien minder plastabletten nodig of kunt u beter tegen bètablokkers. Een medewerker vanUw cardioloog of verpleegkundig specialist van het hartfalenteam informeert u hierover.
 

Hartritmestoornissen

De pacemaker heeft een geheugen waarmee hartritmestoornissen kunnen worden uitgelezen. Heeft u (recent) last van hartritmestoornissen gehad? Meld dit bij de hartstimulatiespecialist of de vepleegkundig specialist van de Hartfalenpoli. Heeft u hartritmestoornissen bij de combinatie CRT-ICD? Dan kan de cardioloog de behandeling aanpassen. 

De implantatie

 We plaatsen de pacemaker aan de linkerzijde onder uw sleutelbeen. Daarvoor maken we een snee van 7 cm. Meestal gebeurt dit onder plaatselijke verdoving maar in enkele gevallen onder gehele narcose (anesthesie). De pacemaker plaatsen we vervolgens in een holte onder uw huid of onder uw borstspier. Via een ader onder uw sleutelbeen brengen we 3 elektroden in die naar uw hart lopen:

• 1 elektrode ligt in uw rechterboezem
• 1 ligt in de rechterhartkamer
• 1 wordt via een hartader boven op de linkerkamer geplaatst.

Deze elektroden sluiten we aan op de pacemaker. Vervolgens sluiten we de wond. Bij sommige patiënten is de pacemaker door de huid heen te zien. Dit is afhankelijk van uw lichaamsbouw. De ingreep duurt 2 tot 4 uur.

Uw opname voor de implantatie

U meldt zich op de afgesproken dag en tijd op de verpleegafdeling die op uw afsprakenbrief staat.
 

Meenemen

• medicijnen die u gebruikt;
• bedkleding en pantoffels/slippers;
• toiletartikelen.

Draagt u een kunstgebit? Deze kunt u inhouden tijdens de ingreep als deze onder plaatselijke verdoving plaatsvindt. Hij moet uit als u een algehele narcose krijgt.
 

Nuchter blijven

Alleen als u volledige narcose krijgt voor de ingreep, moet u nuchter blijven. Nuchter blijven betekent dat u de avond van te voren niet mag eten vanaf 24.00 uur. U mag dan wel water drinken. Zonder volledige narcose mag u een licht ontbijt nemen als u in de ochtend behandeld wordt en een lichte lunch als de ingreep in de middag plaatsvindt. Een licht ontbijt of een lichte lunch bestaat uit: 1 à 2 beschuitjes met een kopje thee óf 1 boterham met een kopje thee.
 

Dag van de opname

Op de dag van opname heeft u een opnamegesprek met een verpleegkundige en/of zaalarts. U krijgt informatie over uw opname en de gang van zaken op de verpleegafdeling. De verpleegkundige brengt u daarna naar uw kamer. Een andere verpleegkundige informeert u verder over de CRT-implantatie. Heeft u nog vragen? Maak dan een afspraak met de hartstimulatiespecialist.
 
De verpleegkundige brengt een infuus bij u in. Via het infuus kunnen we bloed afnemen en antibiotica en pijnstilling toedienen. Daarna brengen we in uw bed naar de hartkatheterisatiekamer. U gaat op een behandeltafel liggen en we vertellen in het kort wat er gaat gebeuren. We leggen een steriel laken over u heen en vervolgens krijgt u de plaatselijke verdoving. Tijdens de implantatie kunt u gewoon praten en aangeven hoe u zich voelt. Na de ingreep brengen we u terug naar de verpleegafdeling en adviseren we u een uur op bed rust te houden.
 

Dag na de implantatie

Meestal kunt u de dag na implantatie naar huis. Voordat u naar huis gaat controleert de hartstimulatieverpleegkundige uw pacemaker. Ook maken we ter controle een röntgenfoto van uw hart en longen. Dit gebeurt op de afdeling Radiologie. Daarna krijgt u de pacemakerpas en een overzicht van uw vervolgafspraken. 10 dagen na de ingreep komt u naar de polikliniek en controleren we de operatiewond. 2 maanden later controleren we de pacemaker. Ook maken we een afspraak voor controle bij uw cardioloog.

Complicaties

bij een hartfalenpacemaker

• Kleine kans op complicaties

  Een ingreep brengt altijd het risico op een complicatie met zich mee. Uiteraard probeert de cardioloog dit risico zo klein mogelijk te houden. Er bestaat een zeer kleine kans op onderstaande complicaties.

• Bloeduitstorting / nabloeding

  Bij het maken van de ruimte onder de huid voor de pacemaker, kan een bloedvaatje geraakt worden waardoor een bloeduitstorting ontstaat. Deze verdwijnt meestal na enkele dagen. Als dit al gebeurt, is het meestal direct na de ingreep. We plaatsen dan een aantal uren een drukverband op de wond en controleren de wond regelmatig.

• Infectie

  Om de kans op een infectie zo klein mogelijk te houden, wordt de behandeling steriel uitgevoerd. Ook krijgt u vóór de ingreep antibiotica.

• Klaplong

  Bij het aanprikken van de ader voor het plaatsen van de elektroden in het hart kan per ongeluk uw longvlies worden geraakt. U kunt dan een gedeeltelijke klaplong oplopen. Deze complicatie komt zelden voor maar als het toch gebeurt, kunnen we lucht weg zuigen zodat uw long zich weer kan ontplooien.

• Tamponade

  Tijdens het inbrengen van de elektroden in het hart kunnen we per ongeluk door de hartkamerwand of een hartader prikken. Hierdoor stroomt er bloed in uw hartzakje. Uw hart kan dan minder goed ontplooien en bloed pompen. Dit heet tamponade. Een tamponade komt bijna nooit voor maar kunnen we behandelen met een punctie waarbij we het bloed uit uw hartzakje zuigen.

• Middenrif prikkeling

  De 3^e draad aan de linkerkant van het hart kan in de buurt van uw middenrifzenuw liggen. Heel soms komt het voor dat u als u op uw linkerzij ligt, last krijgt van een licht samentrekkend, irritant gevoel. Dit wordt veroorzaakt door de zenuw wordt geprikkeld. Om dit te voorkomen, testen we de pacemaker tijdens de ingreep en stellen hem nauwkeurig af. Heeft u na de ingreep toch last hiervan? Dan stelt de hartstimulatiespecialist de pacemaker anders af om de prikkeling te verhelpen.

Afstand houden van elektrische apparatuur

Uw pacemaker is gevoelig voor elektrische of magnetische velden, zoals elektrische apparatuur. Meestal werkt uw pacemaker door deze velden tijdelijk niet goed. Maar als u verder weg loopt van zo’n elektrisch of magnetisch veld doet de pacemaker het weer normaal. U kunt elektrische apparaten, gereedschappen en huishoudelijke- en kantoorapparatuur gewoon blijven gebruiken, zolang deze apparaten in goede staat en goed geaard zijn.

Houd minstens 30 centimeter afstand

tussen uw pacemaker en :

• stereoluidsprekers 
• magnetische staven die worden gebruikt bij luchthavenbeveiliging
• snoerloze elektrische gereedschappen met batterijvoeding, zoals schroevendraaiers en boormachines.

  Houd minimaal 90 centimeter afstand van

• motoren met een zeer hoog vermogen
• zendantennes en hoogspanningskabels
• industriële machines, bijvoorbeeld krachtstroomgeneratoren
• krachtige magneten, zoals magneten voor industriële toepassingen 

Buig u ook niet over draaiende elektromotoren (bijvoorbeeld de wisselstroomdynamo van een auto. Deze bevatten vaak magneten.
 

Medische apparatuur

Met een pacemaker kunt u niet onderzocht worden in een MRI-scan. Deze werkt met een krachtig magneetveld. Een onderzoek met een CT-scan is wel mogelijk. Bespreek altijd met uw arts dat u een CRT/ ICD pacemaker heeft. Dan kan deze arts overleggen met de hartstimulatiespecialist of bij een behandeling beschermende maatregelen nodig zijn.
 

Weegschaal

U mag geen weegschalen gebruiken die het lichaamsvet meten. Bij deze weegschalen loopt er een stroompje door uw lichaam. Hierdoor kan uw pacemaker minder goed werken. Zeker als u ook een ICD heeft.
  

Poortjes voor luchthaven- en diefstalbeveiliging

U kunt met uw pacemaker gewoon door poortjes voor luchthaven- en diefstalbeveiliging lopen als u niet in de buurt van deze poortjes stil gaat staan. Ook de handbediende detectiestaaf op de luchthaven is veilig als deze met een vloeiende beweging over uw CRT/ICD gehaald wordt. Als u uw pacemakerpas aan het beveiligingspersoneel laat zien, zullen ze u handmatig controleren.
 

Mobiele telefoons

Houd een mobiele telefoon minimaal 20 cm van uw pacemaker. Houd de telefoon niet in uw zak of tas aan de kant waar de CRT/ICD is ingebracht en draag de mobiele telefoon niet in uw borstzak. Een draadloze huistelefoon kunt u wel gewoon gebruiken.

Controles

Elk half jaar controleert de hartstimulatiespecialist uw pacemaker: de kwaliteit van de batterij, de elektroden en de elektronica. Ook gaan we na of in het geheugen van de pacemaker ritmestoornissen staan opgeslagen. Bij sommige pacemakers kunnen we ook controleren of ze vocht vasthouden. De pacemaker gaat 5 tot 7 jaar mee. Het pacemakerkastje kan meestal tijdens een dagopname vervangen worden. De draden vervangen we alleen als ze niet goed meer werken.

Bewegen en hartfalen

Om uw conditie goed te houden of te verbeteren, adviseren we om minstens 5 dagen per week, verdeeld over de dag, 60 minuten per dag te bewegen. 6 weken na de pacemakerimplantatie kunt u geleidelijk uw sportactiviteiten hervatten. Overleg met de vepleegkundig specialist van de hartfalenpoli of de cardioloog welke sporten u kunt beoefenen en vermijdt daarbij piekbelasting.
 
Als het nodig is, kunnen we u aanmelden voor hartfalenrevalidatie. Hier leert u hoe u op de lange termijn gezond kunt bewegen passend bij uw situatie.